Moğol İstilası ve Cengiz Yasası

Dünyanın en büyük istilâcılarından biri de Moğol hükümdarı Cengiz (Çingiz) Han’dır (Ö. 1227).

Zalim Cengiz ordusu, Harzemşahlar döneminde (1220 ve sonrasında), Türk ve İslâm ülkelerini  süratle istilâ etmiştir. Türkistan ve Horasan bölgelerinde Buhara, Semerkand, Herat, Merv, Nişabur ve Harezm gibi medeniyet merkezlerini yakıp yıkarak yerle bir etmiş, buralarda yaşayan ve büyük çoğunluğu Türk olan milyonlarca müslümanı katletmiştir.

Cengiz Han, eski Türk ve Moğol geleneklerinden derlenen “Yasa” isimli bir kanun külliyatı hazırlatmıştı. Cengiz Yasası’nın bazı maddeleri şöyleydi:

1- Zina eden, yalan söyleyen, sihir yapan, casusluk eden kimseler öldürülür.

2- Kavga eden iki kişiden birine yardım eden öldürülür.

3- Durgun suya dalan veya bevleden öldürülür.

4- Üç defa, kendisine teslim  edilen eşyayı tahrip  eden öldürülür.

5- Sahibinin izni olmadan bir esiri yediren, içiren ve giydiren öldürülür.

6- Bir hayvanı müslüman usulü boğazlayan, kendisi de öyle boğazlanır. Hayvanı boğazlamadan, karnı yarılıp kalbi çıkarılmalıdır.

7- Kimse, başkaları yanındayken tek başına yemek yiyemez.

8- Kimse elini suya daldıramaz, ancak suyu bir kapla alabilir.

9- Suyla elbise yıkamak yasaktır.

10- Temiz ve pis ayrımı yasaktır.

Cengiz Han’a gelince: Asıl adı Timuçin’dir. Yesügey adında bir Moğol başkanının oğludur. Türklerle akraba olmakla beraber, Türk kavminden değildi. Kendisi bilinen bir dine bağlanmamış son derece zalim, kâfir, kültür ve medeniyet düşmanı bir despottur.

Cengiz Han dinsiz olmasına rağmen, kendisi kimsenin inancına ve dini hayatına karışmazdı. Ele geçirdiği ülkelerden birçok müslüman ve Türkleri de ordusuna katmıştı. Savaşlarda direnmeden teslim olanlara pek ilişmez, fakat karşı koyanları teslim de olsalar acımasızca ve topluca öldürürdü.

el-Bidaye ve’n-Nihaye, 13/102-108; el-Kâmil fi’t-Tarih, 12/358-400; Yılmaz Öztuna: Büyük Türkiye Tarihi, 1/238-242; Türk Ansiklopedisi, 12/55-58; İbrahim Hasan: Tarihu’l İslâm, 4/130-140