Ezan ve Kur’an

Yahya Kemal anlatıyor:

Bir çok günlerimi Ziya Gökalp’le konuşarak geçirdim. Maziye arkasını çevirmiş, sabit bir bakışla yalnız istikbale bakardı. Maziye karşı dâüssılamı (yurt hasretimi) hararetle söylediğim bir gün dedi ki:

Harâbîsin harâbâtî değisin

Gözün mâzîdedir âtî değilsin.

Ben de mazinin kulağıma fısıldadığı bir sesle cevap verdim:

Ne harâbî ne harâbâtîyim

Kökü mâzîde olan âtîyim.

Bir cevaptan başka ciddi manası olmayan bu sözde, sonraları hissettim ki, küçük bir hakikat varmış. Mütarekeden sonra maziye karşı dâüssılam arttı. Kendimi avutmak için tek başıma İstanbul’da geziyordum. Bir gün Ayasofya minaresinden ezan okunduğunu işittim. 857 (Hicrî) senesinin o sabahından beri asırlarca günde beş defa okunmuş olan bu ezanı dinlerken, Fatih’i asıl manasıyla ilk defa idrak ettim.

Yine bir gün padişahlarımızın Topkapı Sarayı’nda Revan Köşkünü ziyaret ediyordum. Uzaktan Kur’an okunuyordu. Yavaş yavaş sese doğru yaklaşırken, nereden geldiğini ziyaretimde rehber olan zâta sordum. Dedi ki: “Hırka-i Saadet Dairesi’nden geliyor.”

Peygamberimiz’in hırkasını sakladığımız cennet gibi yeşil bir odanın türkkârî penceresi önünde durduk. İçerde iki hafız vardı. Biri ellerini kavuşturmuş, gözlerini yummuş oturuyordu. Diğeri diz çökmüş, müsterih ve yüksek bir sesle okuyordu. Rehberime sordum: “Hırka-i Saadet önünde Kur’an ne zaman okunur?” dedi ki: “Dört asırdan beri her saat, geceli gündüzlü!”

Yavuz Sultan Selim’in Hırka-i Saadet’i Mısır’dan getirip bu odadaki mevkiine koyduğundan beri kırk hafız nöbetle Kur’an okur. Türk tarihinde bir dakika bile burada Kur’an sesi kesilmemiştir.

Gezintilerimde bir hakikat keşfettim. Bu devletin iki manevi temeli vardır: Fatih’in Ayasofya minaresinden okuttuğu ezan ki, hâlâ okunuyor. Selim’in Hırka-i Saadet önünde okuttuğu Kur’an ki, hâlâ okunuyor!

Eskişehir’in, Afyonkarahisar’ın , Kars’ın genç askerleri; siz bu kadar güzel iki şey için dövüştünüz!

Yahya Kemal Beyatlı: Aziz İstanbul (İst. 1992), s. 123-125 .